1. เส้นใยกล้วย 2. กำมะถัน 3. แลกเกอร์ 4. กระดุม
เส้นใยกล้วย
เส้นใยจากล้วย ได้มากจากกาบของกล้วยน้ำว้า โดยการนำมากาบกล้วยมาขูดฟองออก แล้วนำตากให้แห้งในโรงอบและนำเข้าสู่เครื่องปั่นด้าย เพื่อผลิตเป็นเส้นใยกล้วย ที่มี 2 แบบ คือ “เส้นใยแบบเส้นแบน” นำมาถักทอเป็นเสื่อ เพื่อนำเสื่อที่ได้มาตัดเย็บเป็นผลิตภัณฑ์อื่นๆ เช่น กระเป๋า , แจกันดอกไม้ , ปกสมุดบันทึก และ “เส้นใยแบเส้นกลม” นำมาถักเป็นเกลียวแล้วนำไปถักขึ้นรูปเป็นผลิตภัณฑ์ อาทิ ตะกร้า เครื่องประดับ ดอกไม้ประดิษฐ์เป็นต้น ซึ่งผลิตภัณฑ์ที่ได้นั้นมีความสวยงามมันวาว คงทนแข็งแรง
กระบวนการผลิต
1. ตัด ส่วนจากโคนของก้านใบลงมาประมาณ 15 ซม.เหลือไว้แต่เฉพาะลำต้น
2. ลอกเอากาบของลำต้นข้างนอกที่มีสีเขียวทิ้ง เอาเฉพาะสีขาว
3. กรีดให้กว้างประมาณ 1 นิ้วออกเป็นเส้นๆ
4. ตากให้แห้ง
5. อบด้วยกำมะถันให้เชือกกล้วยมีสีขาว
6. สานขึ้นรูปตามรูปแบบที่ต้องการ
วิธีการทำเชือกกล้วยให้มีสีขาวโดยมีขั้นตอนการทำดังนี้
1. ให้เลือกต้นกล้วยตานีที่มีอายุประมาณ 1 ปี 5 เดือน แล้วให้เลือกต้นกล้วยที่ออกปลีกล้วยแล้วเท่านั้น
2. ให้ลอกกาบกล้วยแล้วนำมากรีดเป็นเส้น ความกว้างเส้นละ 1 นิ้ว หลังจากนั้นนำไปตากแดดให้แห้งประมาณ 5 วัน ห้ามให้โดนฝนเด็ดขาดเพราะจะทำให้เชือกกล้วยขึ้นราและมีสีดำ
3. พอเชือกกล้วยแห้งแล้วให้เรานำมาอบในโอ่ง โดยนำถ่านที่ติดไฟใส่ไว้ในไหแล้วนำกำมะถันใส่เข้าไปประมาณ 1 แก้ว โดยการอบเราจะใช้ควันจากกำมะถัน พยายามอย่าให้เชือกกล้วยโดนไหที่ใส่ถ่านที่ติดไฟ เพราะจะทำให้เชือกไหม้ได้ การใส่ก็ให้ใส่เชือกกล้วยไว้บริเวณผิวโอ่งใส่ให้เต็มโอ่ง แล้วใช้ผ้าขนหนูปิดปากโอ่งและเอาฝาโอ่งปิดทับอีกครั้ง อบไว้ 1 วัน การอบเพื่อป้องกันเชื้อราและทำให้เชือกกล้วยมีสีขาว
4. หลังจากนั้นก็ให้นำขึ้นมารีดให้เรียบด้วยเครื่องรีด
5. จากนั้นก็นำไปจักสานได้แล้ว
กำมะถัน
1. เพิ่มความขาว: กำมะถันช่วยฟอกสีใยกล้วยให้ขาวสะอาด น่าใช้ยิ่งขึ้น
2. ป้องกันเชื้อรา: ควันกำมะถันมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อรา ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราบนใยกล้วย ช่วยให้กระเป๋าเก็บรักษาไว้ได้นานขึ้น โดยไม่ขึ้นราดำ
3. เพิ่มความทนทาน: กำมะถันช่วยให้ใยกล้วยมีความเหนียวทนทานมากขึ้น กระเป๋าสานจึงแข็งแรง ทนทาน ใช้งานได้ยาวนาน
วิธีการใช้กำมะถันในการทำกระเป๋าสานจากใยกล้วย
ตากใยกล้วยให้แห้งสนิท: ก่อนนำใยกล้วยไปอบกำมะถัน ต้องตากใยกล้วยให้แห้งสนิทเสียก่อน
เตรียมโอ่งหรือถัง: เตรียมโอ่งหรือถังขนาดใหญ่ ใส่ถ่านหินลงไปก้นโอ่ง
จุดไฟ: จุดไฟให้ถ่านหินลุกไหม้
ใส่กำมะถัน: ใส่กำมะถันลงไปบนถ่านหินที่กำลังลุกไหม้ ปริมาณกำมะถันที่ใช้ ขึ้นอยู่กับขนาดของโอ่งหรือถัง
วางใยกล้วย: วางตะแกรงหรือไม้ระแนงเหนือถ่านหิน วางใยกล้วยบนตะแกรงหรือไม้ระแนง
ปิดฝาโอ่ง: ปิดฝาโอ่งให้สนิท
รมควัน: ทิ้งไว้ประมาณ 1 คืน
นำใยกล้วยออกมาผึ่ง: นำใยกล้วยออกมาผึ่งแดดจนแห้งสนิท
ข้อควรระวัง
ควรมีย่างระบายอากาศให้อากาศถ่ายเทสะดวก
สวมใส่หน้ากากป้องกันระบบทางเดินหายใจ
ระวังอันตรายจากไฟไหม้
หมายเหตุ
ปัจจุบัน มีวิธีการฟอกสีใยกล้วยด้วยวิธีอื่นๆ ทดแทนการใช้กำมะถัน เช่น การฟอกสีด้วยแสงแดด การฟอกสีด้วยสารเคมี ซึ่งสะดวก ปลอดภัย และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากกว่าอย่างไรก็ตาม การใช้กำมะถันยังคงเป็นวิธีดั้งเดิมที่นิยมใช้กันมาในบางท้องถิ่น ซึ่งให้ผลลัพธ์ที่ดี ใยกล้วยมีสีขาวสะอาด ทนทาน และป้องกันเชื้อราได้ดี
แลกเกอร์
1. เคลือบผิว: แลกเกอร์ช่วยเคลือบผิวกระเป๋า ป้องกันใยกล้วยจากความชื้น ฝุ่นละออง และรอยเปื้อนต่างๆ ทำให้กระเป๋ามีความคงทน ใช้งานได้ยาวนาน
2. เพิ่มความเงางาม: แลกเกอร์ช่วยเพิ่มความเงางามให้กับกระเป๋า ทำให้กระเป๋าดูสวยงาม น่าใช้
3. ปกปิดรอยต่อ: แลกเกอร์ช่วยปกปิดรอยต่อของใยกล้วย ทำให้กระเป๋าดูเรียบเนียน สวยงาม
แลกเกอร์ใส: แลกเกอร์ใสจะช่วยรักษาสีสันธรรมชาติของใยกล้วย เห็นลายสานชัดเจน
แลกเกอร์สี: แลกเกอร์สีมีสีสันหลากหลาย ช่วยให้กระเป๋ามีสีสันสวยงาม ตามต้องการ
เตรียมผิวกระเป๋า: ทำความสะอาดกระเป๋าให้ปราศจากฝุ่นละออง คราบเปื้อน
เจือจางแลกเกอร์: เจือจางแลกเกอร์ด้วยทินเนอร์ในอัตราส่วนที่เหมาะสม
ทาแลกเกอร์: ใช้พู่กันจุ่มแลกเกอร์ที่เจือจางแล้ว ทาบางๆ ทั่วทั้งใบ รอให้แลกเกอร์แห้งสนิท
ทาแลกเกอร์ทับอีกรอบ: ทาแลกเกอร์ทับอีกรอบ 2-3 รอบ รอให้แลกเกอร์แห้งสนิท
ควรทาแลกเกอร์ในที่ที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก
สวมใส่หน้ากากป้องกันระบบทางเดินหายใจ
ระวังอันตรายจากสารระเหย
ควรเลือกแลกเกอร์ชนิดที่เหมาะกับงานสาน โดยเฉพาะแลกเกอร์สูตรน้ำมัน จะทนทาน ยึดเกาะใยกล้วยได้ดี
ควรทดสอบแลกเกอร์บนใยกล้วยก่อนใช้งานจริง เพื่อดูว่าแลกเกอร์มีสีและความเงางามตามต้องการ
ควรเก็บแลกเกอร์ในที่ปิดมิดชิด ห่างจากแสงแดด ความร้อน และเด็กเล็ก
กระดุม
1. ติดปิดกระเป๋า: กระดุมใช้สำหรับติดปิดกระเป๋า ช่วยให้เก็บของได้อย่างมิดชิด ปลอดภัย
2. เพิ่มความสวยงาม: กระดุมมีหลายแบบ หลายสไตล์ ช่วยเพิ่มลูกเล่น ความสวยงาม และเอกลักษณ์ให้กับกระเป๋า
3. ใช้งานสะดวก: กระดุมใช้งานง่าย สะดวก รวดเร็ว กว่าการใช้เชือกหรือสายรัด
กระดุมไม้: กระดุมไม้มีสีสันและลวดลายตามธรรมชาติ กลมกลืนกับใยกล้วย ให้ความรู้สึกอบอุ่น เรียบง่าย
กระดุมกะลา: กระดุมกะลามีความแข็งแรง ทนทาน ขัดมันเงางาม ให้ความรู้สึกหรูหรา
กระดุมกะโจ้: กระดุมกะโจ้ทำจากโลหะ มีหลายสี หลายขนาด ให้ความรู้สึกทันสมัย
กระดุมหนัง: กระดุมหนังมีความทนทาน เรียบหรู เข้ากันได้ดีกับใยกล้วย
กระดุมผ้า: กระดุมผ้ามีสีสันและลวดลายหลากหลาย สามารถออกแบบได้ตามต้องการ
เจาะรู: เจาะรูบนกระเป๋าตรงตำแหน่งที่ต้องการติดกระดุม
เย็บกระดุม: ใช้เข็มและด้ายเย็บกระดุมติดกับกระเป๋า
ควรเลือกขนาดกระดุมให้เหมาะสมกับขนาดของกระเป๋า
ควรเลือกสีของกระดุมให้กลมกลืนกับสีของกระเป๋า
ควรเย็บกระดุมให้แน่นหนา ป้องกันการหลุด
การติดกระดุมบนกระเป๋าสานจากใยกล้วย ควรใช้เข็มและด้ายที่มีขนาดใหญ่ เหมาะกับการเย็บวัสดุธรรมชาติ
ควรเย็บกระดุมด้วยความปราณีต ระวังไม่ให้เข็มทิ่มใยกล้วย